Ignacy Łukasiewicz – Prometeusz na ludzką miarę

29 listopada br. nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego w ramach serii Biografie Sławnych Ludzi, ukazała się książka pt. „Ignacy Łukasiewicz. Prometeusz na ludzką miarę”   Autorami książki są: prof. dr hab. Piotr Franaszek z Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. dr hab. Paweł Grata z Uniwersytetu Rzeszowskiego, mgr Anna Kozicka-Kołaczkowska z Instytutu Polityki Energetycznej, dr hab. Mariusz Ruszel, prof. Politechniki Rzeszowskiej oraz dr hab. Grzegorz Zamoyski, prof. Politechniki Rzeszowskiej.

Osobę Ignacego Łukasiewicza można śmiało uznać za postać nietuzinkową. Jak piszą autorzy książki: „W dziejach ludzkości można znaleźć niewielu wybitnych badaczy i wynalazców, dokonujących przełomowych odkryć cywilizacyjnych, o których szybko zapominano, a pamięć o nich trzeba było przywracać przez wiele lat. Niewątpliwie do takich właśnie osób należy zaliczyć Ignacego Łukasiewicza.”. Jego życiorys jest pełen zwrotów akcji, które w efekcie złożyły się na jego zawodowy sukces, jakim była pionierska rola w rozwoju przemysłu naftowego na ziemiach polskich oraz na świecie.

Skutkiem niepodległościowej działalności Łukasiewicza było osadzenie go w więzieniu, najpierw w Rzeszowie, a potem we Lwowie. Po opuszczeniu miejsca odosobnienia otrzymał przymus pozostania w stolicy zaboru austriackiego i szukając zatrudnienia, znalazł je jako pomocnik aptekarza w dużej, lwowskiej aptece „Pod Złotą Gwiazdą” u Piotra Mikolascha. Tutaj poznał Jana Zeha, z którym opracowali metodę destylacji ropy naftowej. Z inspiracji Łukasiewicza otrzymana nafta została użyta przez lwowskiego blacharza Adama Bratkowskiego w lampie, której światło umożliwiło 31 lipca 1853 roku przeprowadzenie operacji ratującej życie pacjenta.

Nic więc nie zdarza się przypadkiem, bo dzięki swojemu zaangażowaniu w działania, mające doprowadzić do odzyskania przez Polskę niepodległości i aresztowaniu przez władze austriackie, osiadł na pewien czas we Lwowie, gdzie miał szansę poznać Jana Zeha, z którym podjął się współpracy przy frakcjonowaniu ropy naftowej, a późniejsze życie naukowe oraz zawodowe skupiał przede wszystkim wokół tego surowca.

W 1854 roku wraz z Tytusem Trzecieskim i Karolem Klobassą założył pierwszą na ziemiach polskich kopalnię ropy naftowej w Bóbrce koło Krosna. Wybudował również w Ulaszowicach pod Jasłem rafinerię, która miała oczyszczać wydobywany w Bóbrce surowiec. Pobudkami patriotycznymi kierował się całe życie, gdyż w 1863 roku z dochodów płynących z nafty wspierał powstańców styczniowych, walczących z Rosjanami w Królestwie Polskim. Angażował się również politycznie i od 1876 roku aż do śmierci, ofiarnie pracował jako poseł do Sejmu Krajowego we Lwowie.

Warta podkreślenia jest społeczna i filantropijna działalność Ignacego Łukasiewicza. W kopalni założył kasę bratniej pomocy, do której przymusowo należeć musieli wszyscy zatrudnieni. Dzięki temu mieli zapewnioną pomoc lekarską, natomiast w przypadku śmierci pracownika kasa opłacała koszty pogrzebu, a wdowa i dzieci otrzymywały rentę. Przepracowanie dwudziestu lat w kopalni uprawniało robotnika do otrzymania emerytury, a w razie inwalidztwa spowodowanego wypadkiem przy pracy miał zapewnioną dożywotnią rentę. Ponadto Łukasiewicz wspierał finansowo okolicznych chłopów, zapewniał rozwój oświaty, zakładał kasy gminne, finansował pomoc lekarską, dotował Kościół. Autorzy książki przytaczają słowa tego wielkiego badacza i wynalazcy, gdy proszono go, aby oszczędzał: „człowiek na świecie jest jak żołnierz na warcie, dopóki żyje, pracować musi, a co zapracuje, tego do grobu nie zabierze; przyda się to dla innych ludzi”.

Książka nie tylko ukazuje różnorodne aspekty biografii Ignacego Łukasiewicza, ale również specyficzne otoczenie polityczne i społeczno-ekonomiczne Galicji okresu autonomii, istotne w kontekście jego działalności. Ponadto aneks autorzy poświęcili innemu wybitnemu Polakowi zasłużonemu dla rozwoju światowego przemysłu naftowego – Witoldowi Zglenickiemu.

Partnerem wydania został PERN S.A i OGP GAZ-SYSTEM S.A.

Pozycja dostępna jest na stronach:

• piw.pl/pl/ignacy-lukasiewicz
• swiatksiazki.pl/ignacy-lukasiewicz-6790323-ksiazka.html

Udostępnij